Reivindican a súa
condición de mulleres e de musulmás. Dúas realidades que teñen que conxugar
cunha contorna marcada polos estereotipos. Ademais, a comunidade islámica segue
marcando as pautas. Elas queren elixir o seu propio camiño.
Mila Méndez 06 de abril de
2015. La Voz de Galicia
«Vinche conducindo e levabas
veo». Isto é o que lle dixo hai pouco unha muller en Pontevedra a Fátima
Mlibda. Cando conta estas anécdotas non pode evitar sorrir. A Souad Nahil un
cliente empezoulle a falar con xestos aínda despois de que ela se dirixise a el
nun perfecto castelán. Galicia é a terceira comunidade de España con menos
residentes musulmáns e, xa que logo, con menos musulmás. Aínda non nos
familiarizamos con elas e iso que algunhas levan aquí anos.
Tanto os pais de Fátima como
os de Souad chegaron de Marrocos a finais dos 80 atraídos polo traballo no mar
ou os transportes. Elas sumáronse despois coas súas nais. Son a segunda
xeración. A que intenta integrarse sorteando os estereotipos da sociedade
receptora e, ao mesmo tempo, as fortes tradicións que imperan na súa contorna.
«Queremos que nos coñezan»,
conta Souad. O rol da muller musulmá en Galicia, e no resto de España,
caracterizouse pola súa escasa visibilidade. Hai poucas estatísticas sobre a
súa actividade e influencia. Adoitan illarse máis nas súas comunidades ou nas
súas familias. Un papel que, parece, queren cambiar. «Levo aquí desde nena e se
como son os galegos, con todo a maioría non ten nin idea de como son eu. Estes
días estou a asistir a un curso que imparte a Cámara de Comercio de Pontevedra.
Un dos meus compañeiros confesoume que nunca pensou que fose tan intelixente o
día que me coñeceu», di unha aínda sorprendida Souad. Ela ten xa a
nacionalidade española e como outras tantas mozas españolas acaba de quedar no
paro. Comparte piso coa súa irmá en Vigo, para aforrar gastos, e séguese
formando.
«Fixen un curso de técnico de
raios, traballei no departamento de control de calidade dunha empresa ata hai
pouco e houbo unha época na que incluso compaxinei dous empregos». Con 29 anos,
non se casou. «Os meus pais insinúanme ás veces que o vaia pensando, pero aínda
teño outros obxectivos». Un deles é a asociación Mozas Musulmás en Galicia.
Acábana de fundar e suman xa unhas trinta socias. Fátima é a presidenta.
«Non queremos dar pena nin que crean que por levar este veo somos sumisas, que
estamos oprimidas. Cóbreme a cabeza, non a mente», subliña.
Estes días non pairan. Deron
unha charla na Cruz Vermella e na praza da Peregrina colocaron mesas
informativas. A maioría están ou estudaron unha carreira ou un ciclo formativo.
Son novos, teñen entre 19 e 30 anos. A dúbida é ¿cando casen poderán seguir
facendo o mesmo? Souad insiste aquí na súa autonomía. «Temos máis independencia
da que pensades. Non nos manda ningunha mesquita nin ningún home, isto facémolo
nós».
Non se atreve , con todo, a
definirse como feminista. «Reivindico o papel das mulleres, grazas a elas
prosperan as sociedades». Fátima incide no mesmo: «Non estamos encerradas nas
nosas casas, a proba é que nos esforzamos por ter un futuro mellor». É neste
momento cando fai unha paréntese. «Hai moita confusión con termos por exemplo a
yihad. Moi poucos saben que o seu significado en árabe é esforzo. Esforzarme é
o que fago eu por estudar, por buscar traballo e por axudar aos meus pais, non
o que fan un grupo de tolos».
Non son alleas ás noticias que
estes días se repiten. Cada semana coñecemos un caso novo de mozos, entre eles
tamén mulleres, que son recrutados polo Estado Islámico en España. Hai casos en
Ceuta e Melilla, pero tamén en Barcelona, Ávila, Cidade Real ou Badalona, onde
foron detidos dous irmáns e tamén os seus pais. «Amólame que teñamos que pagar
polo que fan catro personaxes», remarca Fátima. «Eu, nos meus 21 anos, non vou
coller e deixalo todo. As mozas que están a recrutar son a maioría moi novas e
influenciables. Fanlles un lavado de cerebro. Desde logo danme moita pena, non
saben o que lles espera. ¿Como me vou ir eu a un país que está en guerra como
Siria?». Os atentados contra a revista francesa Charlie Hebdo ou contra o Museo
do Bardo, en Tunisia, fixeron rebrotar a islamofobia. «O problema é que non
entenden o Islam, interprétano como queren. A nós tamén nos afecta. As mulleres
tamén sofren a violencia», di Salma, unha estudante musulmá de 20 anos.
Outra universitaria, Nassima,
engade: «Sempre me sentín moi famosa. Cando paso a xente detense e mírame.
Supoño que por curiosidade. Tras o ataque de París houbo uns días nos que as
miradas eran diferentes, como atacantes. O venres desa semana, despois de
clase, fixen a maleta e funme a coller o autobús para irme a casa. Paseino moi
mal. Púxenme nerviosa e case me confundo de parada. Logo, dentro, a radio
estaba tan alta? Desde entón non uso maleta nin mochila, prefiro levar moitas
bolsas. Todo isto é unha dor dobre. Por unha banda ves que o Estado Islámico
mata a xente inocente, incluídos musulmáns e, por outro, venche como unha
terrorista». Tras media vida en Galicia, non se expoñen regresar ao país no que
naceron os seus pais. «Sempre me sentín integrada, os meus amigos son españois
e á parte dalgunha que outra anécdota nunca vivín ningún tipo de rexeitamento.
Talvez son afortunada por vivir en Vigo e non nun pobo ou nunha cidade máis
grande», opina Souad. Fátima, que terminou o ciclo de Comercio e Mercadotecnia,
asente. «Nunca vou esquecer que son marroquí, pero non teño pensado volver.
Tería que empezar de cero. A miña vida está aquí».
Nassima sabe que nunca pasa
desapercibida. No medio dos corredores repletos de estudantes apurados polos
exames destaca o seu rostro risueño e sereno. Iso e o veo dun intenso verde que
cobre a súa cabeza. «Son unha das primeiras alumnas en Filoloxía que o leva»,
presume. Non se separa do seu cartafol da USC mentres nos conta como en clase
todos os profesores a coñecen, «sempre din: ti, a que está á beira de Nassima».
Estuda Lingua e Literatura Modernas. Pronuncia cada palabra dunha forma
tan natural que custa descubrir na súa entonación os sinais do seu árabe natal.
Como a maioría de musulmás en Galicia é de Marrocos. Máis ou menos. Chegou aquí
con apenas dez anos e cando lle preguntas a que lugar séntese máis vinculada a
súa resposta non pode ser máis galaica. «Depende do día», solta.
Ela é a primeira da súa casa
que chega á Universidade. «Para a miña nai é un soño. Si pregúntasme a quen
admiro máis che digo que a ela. Deixouno todo, a súa familia, a súa vida, para
darnos un futuro mellor. En Safí chegábanos co soldo do meu pai. Aquí non, é
limpadora», apostila. En Santiago a primavera non impide que as nubes fagan
acto de presenza. As nubes e a choiva. «Co veo, mira, mato dous paxaros dun
tiro. Móllome moito menos», chancea mentres intenta quitarlle importancia á
pregunta que protagoniza a conversación, ¿Por que o veo? Xunto a Nassima
espéranos Salma. Está en segundo de Administración e Dirección de Empresas. Ela
non o leva. O seu pelo ondulado móvese libremente e cun punto de rebeldía que
se compasa coa súa personalidade. Firme e madura aos seus escasos vinte anos.
«O ano pasado empecei a buscar traballo e o veo era un obstáculo así que
decidín quitarmo. En casa respectáronme, dixeron que era a miña
decisión».
Salma é de Casabranca, aínda
que vive en Ordes desde nena. «Ir a Marrocos ás veces é incómodo. A xente
machúcache máis, sobre todo nos barrios máis periféricos. Aquí séntome máis eu.
Podo dicir que non me quero casar e non pasa nada. Alí diríanme que vou polo
mal camiño». ¿É o Islam machista? Ao formular a pregunta as dúas contestan:
«Non». «Hai que distinguir a relixión da cultura. Os países árabes sempre foron
moi machistas, pero iso non é polo Islam. A educación é fundamental para o
progreso. Alí una das miñas tías está divorciada e non pasa nada», di Nassima.
«Gustaríame ver avanzar as cousas. Claro que é machista que castiguen a
unha muller por pór os cornos», responde Salma. queda un momento pensando e
engade: «O Corán tamén ten que actualizarse. Na época de Mahoma non había
universidades. Agora si. No meu país tamén hai cada vez máis mulleres nas
aulas». Volvendo ao yihab, Nassima remarca: «Púxenmo aos 19, xusto antes
de empezar na universidade. Oxalá toda Galicia fose como a miña facultade, aquí
non me sento tan observada». Sobre a súa imposición en adolescentes, matiza:
«Creo nunca se debería pór antes dos 15 ou 16 anos, que é cando empezas a ter o
teu propio criterio para decidir o que queres. Verllo o a nenas máis pequenas
paréceme precipitado. Cando mo puxen a miña nai non parou de chorar, non quería
que me discriminasen». Os pais de Fátima vivírono de forma parecida: «Non llo
esperaban. Para min foi unha forma de reafirmarme. Ninguén ten que liberarme de
algo que eu elixín. ¡E que conste que me gusta moito arranxarme!», exclama.
Quen ten decidido non recuperalo é Salma. «Con el era a moza de veo que non
saía. Son marroquí, pero agora ando con xente de aquí. A miña nai, que non o
levaba en Casabranca, púxollo en Galicia para evitar que a xulgasen». Á beira
de Marrocos, en Tunisia, acábase de celebrar o Foro Social Mundial no que
estivo a xornalista e experta no mundo árabe Montserrat Boix. «Tunisia acaba de
aprobar a paridade na súa Constitución. A maioría das mozas tunisianas coas que
me crucei non levaban veo. Non podemos esquecer que en moitos países árabes as
mulleres loitan polo dereito a non vestilo. Pensar que se é máis musulmá por
usalo tamén é un estereotipo. Á fin e ao cabo a súa misión é a de ocultar».
Boix, coordinadora tamén de Mulleres en Rede, engade: «A comunidade musulmá en
España é unha das máis conservadoras. O importante é que o que fagan sexa con
autonomía». Yashmina Shawki, xornalista galega filla de pai kurdo, apunta:
«Coñezo a mulleres integradas e sen veo. Si pono tan novos creo que non se
trata dunha elección propia».
A hora de descanso vaise
terminando. «A verdade é que non quero casarme, sería coma se cortásenme as
ás», escápaselle a Salma. Ten as ilusións dunha moza de 20 anos. Quere
facer un máster en Relacións Internacionais. Nassima obsérvaa mentres fala. O
seu soño é seguir aprendendo idiomas.
Ningún comentario:
Publicar un comentario